Orta Doğu ve Doğu Akdeniz gibi bölgeler jeopolitik, jeostratejik ve enerji kaynakları açısından büyük öneme sahiptir. Ancak yeni dünyada karşılaşılan sorunlar ve hızla değişen dinamikler, devletlerin ve uluslararası sistemlerin işleyişinde değişikliklere ihtiyaç duyulmasına sebep olmuştur. Kriz ve fırsatın birarada olduğu Doğu Akdeniz ve Orta Doğu bölgesinde Doğu Akdeniz’e kıyısı olan devletlerin, Orta Doğu’daki enerji yataklarına sahip ülkelerin veyahut enerji nakil yolunu kontrol eden devletlerin çağın gereksinim ve ihtiyaçlarına uygun olarak hareket etmeleri gelecekleri ve milli güvenlikleri için hayati önemdedir.
Güvenlik
Güvenlik, uluslararası ilişkilerin temel unsurlarından biridir ve devletlerin siyasi, askeri ve ekonomik faaliyetlerini şekillendiren önemli bir faktördür. Orta Doğu ve Doğu Akdeniz, tarihsel olarak güvenlik endişelerinin yoğun olduğu bölgelerdir. Bölgede terörizm tehdidi, nükleer silahlanma ve düzensiz göç gibi güvenlik meseleleri ön plana çıkmaktadır. Devletler, kendi güvenliklerini korumak için askeri ve siyasi stratejiler geliştirmekte ve uluslararası işbirliği yaparak güvenliklerini sağlamalıdır.
Göç Sorunu
Göç, günümüz uluslararası ilişkilerinin önemli bir gündem maddesidir. Özellikle Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’deki çatışma bölgeleri ve ekonomik sıkıntılar, büyük ölçüde göç dalgalarına yol açmaktadır. Bu göç dalgaları hem kaynak ülkeler hem de hedef ülkeler için önemli zorluklar doğurur. Göç sorunu, uluslararası işbirliğini gerektiren bir meseledir ve insani yardım, sığınmacıların entegrasyonu ve güvenlik önlemleri gibi konuları içerir. Göç dalgasına muhatap kalan devlet sistemini ve sınırlarını göç sorununa uygun hale getirmelidir.
Yapay Zekâ
Son yıllarda hızla gelişen bir teknoloji olan yapay zekanın, uluslararası ilişkilerin çeşitli alanlarına önemli etkileri bulunmaktadır. İstihbarat toplama ve değerlendirme süreçlerinde yapay zekâ tabanlı analitik sistemlerin kullanımı, askeri operasyonların planlanması ve siber güvenlik gibi alanlarda büyük avantajlar sağlamaktadır. Bununla birlikte yapay zekanın etik, güvenlik ve mahremiyet gibi konularda tartışmaları doğuracağı aşikardır. Devletler yapay zekanın potansiyel faydalarını ve risklerini dikkate alarak stratejik milli politikalarını belirlemelidirler.
***
Sonuç olarak güvenlik, göç, yapay zekâ gibi faktörler uluslararası ilişkilerde önemli bir role sahiptir. Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’deki devletler, güvenliklerini sağlama, göç sorununu yönetme, yapay zekayı kontrollü bir şekilde kullanmaları bölgedeki rol ve güçlerini korumaları için önemlidir. Yukarıdaki önem atfettiğim coğrafyanın önemli bir kilit taşı da Kıbrıs adası ve Kuzey Kıbrıs’tır. Kuzey Kıbrıs siyaset kurumu yukarıdaki olgulara göz önüne alarak kendini gelecek için konumlandırmalıdır. Bugün için küçük görünen sorunlar kar topu gibi büyüyerek gelecekte sistem ve devletlerin tarih olmasına sebep olabilir.
***
20 Temmuz 1974 Barış Harekatı’nın yıldönümün vesilesiyle Kıbrıs Türkünün özgürlüğü için canını veren şehit ve gazilerimizi rahmet ve minnetle yad ederim.
