Kıbrıs adası ve Doğu Akdeniz üzerine, yüzlerce çalışma konusu ve çalışma alanı vardır. Kıbrıs adasının yazılı kaynaklara aktarıldığı tarihten itibaren yönetim şekli, inanç sistemi ve adadaki genel hakimiyetleri, yönetim ve inançtan kaynaklı beşerî, siyasi ve ticari yaşamı ayrı ayrı çalışılması gereken konulardır. Kıbrıs adasının tarihini, kültürünü ve inanç sistemleri için önemini kavramak; Doğu Akdeniz’i, Levant bölgesini, Bereketli Hilal’i ve günümüz siyasetini anlamak için hayati önemdedir. Kıbrıs adası güneş, deniz ve yeşil doğasından ibaret değildir. Tarih boyunca çokça medeniyete ev sahipliği almış, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’da hüküm sürmek isteyen imparatorlukların hedefinde olmuştur.
***
Kıbrıs adası için bilinmesi gereken önemli bir tanım azınlıktır. “Azınlık nedir?” sorusuna cevap bulmamız için tanımını kavramını bilmeliyiz. Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonu raportörü Francesco Capotorti tarafından 1978’de önerilen bir tanım, daha sonra yapılmış tanımlar için genel bir çerçeve oluşturmuştur. Bu tanımdan yola çıkarak azınlık “Bir devletin nüfusunun geri kalanına göre sayıca az olan, egemen konumda bulunmayan, o devletin vatandaşı olan üyeleri nüfusun geri kalanından farklı etnik, dinsel ya da dilsel özelliklere sahip olan ve kültürlerini, geleneklerini, dinlerini ya da dillerini korumaya yönelik, üstü örtülü de olsa, bir dayanışma duygusu gösteren bir grup” olarak tanımlanmıştır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde “Bir toplulukta herhangi bir nitelik bakımından ayrı ve ötekilerden sayıca az olanlar, çoğunluk karşıtı; sosyolojik manada, bir ülkede egemen ulusa göre ayrı soydan ve sayıca az olan topluluk” olarak belirtilmiştir. Azınlık tanımından yola çıktığımızda 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasında azınlık olarak yer almış ve günümüzde adada var olan azınlık grupları, Ermeniler, Latinler (Roma Katolikleri) ve Maronitler (Maruniler) Kıbrıs adasında günümüze kadar yaşamlarını sürdürmektedirler. 16 Ağustos 1960 tarihli Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasının ikinci maddesi, Rum ve Türk Cemaatleri dışında kalan Cumhuriyet vatandaşı üç dini azınlık grubu üyelerine, fert olarak veya dini grup halinde, istedikleri cemaate katılma hakkını vermiştir. Adadaki varlıkları uzun bir geçmişe dayanan Romanlar ise Anayasa dışında bırakılmıştır. Anayasanın kabul edildiği tarihte Ermeniler 3628, Latinler 2000 ve Maronitler 2752 kişi olup üç azınlık grubu da Kıbrıs Rum toplumuna katılmayı seçmiştir.
***
Azınlık kavramı ve Kıbrıs Cumhuriyeti ve adadaki azıklıkları özetledikten sonra büyük çoğunluğu Kıbrıs Cumhuriyeti’nde yaşamayı seçen azınlıklardan Maronitler’in bir bölümü Kuzey Kıbrıs ‘ta ikamet etmektedirler. Maronitler Kuzey Kıbrıs’ın kuzey batısındaki Koruçam (Kormacit) bölgesine yerleşmişlerdir. Maronitler, Orta Doğu ve özellikle Lübnan tarihi açısından önemli bir yere sahiptirler. Lübnan’dan ayrılıp Kıbrıs’a göç eden Maronitler, Arap kökenli Katolik Hıristiyan bir toplumdur. İşin özü Kıbrıs’taki azınlık bir gruptur Maronitler. Güney Kıbrıs’ta Kıbrıs Cumhuriyeti’ne tabi olarak adada kalmışlar. 1974 sonrası büyük çoğunluğu Güney Kıbrıs’ta yaşamaktadır. Kuzey Kıbrıs’ta kalan azınlık Maronitiler Kuzey Kıbrıs siyasi iradesi içinde hangi bağ ve kimlikle kamu hizmeti almaktadırlar? Mülkiyet hukukuna göre yaşadıkları alanın statüsü nedir? Kuzey Kıbrıs yasalarına göre vergi yükümlülerini nasıl yerine getirmektedirler? Kuzey Kıbrıs’ta azınlık olmaları harici hak ve hukukları nedir? Bağlı bulundukları Kilise’nin Kuzey Kıbrıs’taki hukuku ve mal/mülk edinme hakkı var mıdır? Kuzey Kıbrıs siyaset kurumu olası bir çözüm ve müzakere evresinde elinde olması için Maronitleri iyi tanımalı ve statülerini iyi bilmelidir. Azınlık çoğunluğa ne kadar hükmeder sorusuna yanıt aranmalıdır?
