Temmuz 2017’de Kıbrıs görüşmeleri konferans niteliğinde konuşulurken son buldu. O tarihe kadar garantör ülkelerin de katılımıyla son zamanların en hızlı ve önemli görüşmelerini hep birlikte izledik. Sonrası günümüze kadar gelen dönemde Kıbrıs sorununa müdahil, taraf ve garantörlükten doğan söz sahiplerinin iç siyasetleri ve dış politikaları çizgisinden yarım asırlık müzakereler kahve sohbetleri, niyet okumalar, dilek ve temenniler çizgisine kadar geldi.
***
2017 Temmuz sonrası arşiv kayıtlarında yer edecek bir isim daha tarihe ismini yazdırmak maksadıyla Kıbrıs sorunu ve müzakere sürecine müdahil oldu. Kıbrıs Postası köşe yazarı Vatan Mehmet’in bir yazısında “Savaş çarı mı, barış elçisi mi?” şeklinde betimlediği Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs için görevlendirdiği geçici Özel Danışmanı Amerikalı Jane Holl Lute orta oyunumuza dahil oldu. Dahil olduktan sonra Kıbrıs çalışan basın yayın organları, akademisyenler, Doğu Akdeniz teorisyenleri ve strateji uzmanları ‘Lute’ ismine çalışmalarında bolca yer verdi. Lute aşağı, Lute yukarı yazılar yazıldı.
***
Lute hanımın gelmesini fırsat bilen iki komşu lider, Sayın Akıncı ve Anastasiadis de Lute öncesi ve sonrası bolca basına bilgilendirme, heyecan veren açıklama gibi bir sürü politik lakırdı yaptı, durdu. Lute hanımın adamıza yaptığı son ziyarete sebeple hafta başı Rum lider Anastasiadis “Amacımız kendi görüşlerimiz konusunda açık ve net bir mesaj vermektir. Kıbrıs müzakerelerinin Temmuz 2017’de kaldığı noktadan bugün bile başlamasına hazırız mesajını vermek istiyoruz.”diyerek son günlerin manşetlik lakırdısını yaptı. Rum lidere sormak gerek: Müzakerelere kaldığı yerden başlayacaksın da Kıbrıs Türk liderliğinin çözüm sonrası ortak zenginliğimiz şeklinde değerlendirdiği hidrokarbon yatakları için yaptığın ‘ihale, yer tespiti ve uluslararası konferansları’ ne yapacaksın? Ortak zenginliğin Kıbrıs Türkü ile işletilmesi ve bölüşülmesi noktasında zihniyet değişiminin hangi aşamasındasın? Kıbrıs Türkü senin için halen daha azınlık mıdır, yoksa Kıbrıs adasında siyasi varlık gösteren eşit yurttaş mıdır? Bu ve benzeri birçok soru tekrardan müzakere adı altındaki orta oyunun perdesi açılmadan Rum siyasi yönetiminin şimdiki lideri Anastasiadis’e sorulmalıdır. Rum liderden alınan cevaplar da Rum siyasetinin son karar merci olan Rum Kilisesinin Baş Papazı 2. Hrisostomos’un onayına sunulmalıdır. Malumunuz Anastasiadis ne derse desin Rum Kilisesi onay vermezse boş lakırdıdan ibarettir. Ömür törpüsü ve zaman kaybıdır.
Kıbrıs: Zorluğu Kanıtlanmış Birleşme
ABD kongresinin Kıbrıs raporunda uzun zamandır konuşulan ‘iki kesimli, iki toplumlu, federal çözümün’ ulaşılması zor ve elde edilemeyecek bir model olduğu belirtilmiştir. Raporda, ‘gözlemcilere göre Eylül 2018 itibarıyla Lute ve Guterres tarafların pozisyonunda sadece küçük değişiklikler tespit edildi ve güçlü bir müzakere zemini bulmadı’ ifadesi de kullanılmıştır. Hal böyle olunca okyanus ötesinin kongresine sunulan raporun halk dilinde okumasına “Güle güle federasyon” desek çok da yanlış dememiş oluruz.
