Kıbrıs adası, Türk kesimi ve Rum kesimi olmak üzere ikiye bölünmüş durumdadır. Ancak Ada’da üçüncü bir aktör daha vardır: Britanya’nın denizaşırı topraklarından Ağrotur ve Dikelya’daki egemen Üs Bölgeleri. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1960’taki antlaşmaya göre Birleşik Krallık, Ağrotur ve Dikelya’daki askerî üsleri üzerindeki egemenliğini devam ettirmiştir. Egemen Üs Bölgeleri, Birleşik Krallık’ın denizaşırı toprağı statüsünü kazanarak askerî amaçlara yönelik muhafaza edilmiştir. Kıbrıs Adası’nda iki üssünü günümüze kadar koruyan İngiltere’nin bir diğer Birleşik Krallığı simgeleyen özelliğiyse trafiğin Türkiye ve diğer Avrupa ülkelerine göre tersten ilerlemesidir. Kıbrıs’taki araçların sol yerine sağ direksiyonla gelmesi, trafiğin sağdan değil de soldan ilerlemesi Büyük Britanya’nın adadaki en belirgin özelliğidir. Bir diğer İngiliz usulü, göze çok batmasa da elektrik sistemindeki priz ve diğer aparatların İngiliz elektrik alt yapısına uygun olmasıdır. Elektrik sistemi ve trafik belki de Kıbrıs’la özdeşleşen önemli özelliklerdir. Lakin Birleşik Krallık’ın iki askeri üssü sadece Kıbrıs adası için değil, Doğu Akdeniz ve bölge ülkeleri için önemli konumdadır.
***
Kıbrıs sorununa dair konularda ‘garantör’ vasfı hariç hemen hemen ciddi olarak hiçbir görüş beyan etmeyen İngiliz siyaset kurumu, Kıbrıs’taki üsleri gündeme geldiğinde varlığını göstermektedir. Rivayete göre iki üsten birisi Doğu Akdeniz çanağını ve kıyıdaş ülkelere karşı dinleme ve gözetleme yapmaktadır. Kıbrıs adasının stratejik konumu itibariyle adada İngiliz varlığının olması kaçınılmazdır. Buradan yola çıkmamız gereken hususta, Birleşik Krallık devlet aklı, İngiltere anakarasının güvenliği için halen daha Kıbrıs’taki askeri üslerini korumakta ve üsler marifetiyle adadaki varlığını sürdürmektedir.
***
Doğu Akdeniz ve Ege’de Yunan siyaset kurumu ve Güney Kıbrıs siyasi aktörleriyle Türkiye’nin sorunları ‘kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölge ve FIR Hattı’ konularıdır. İngiltere’nin Kıbrıs adasını terk etmediği günümüzde Kuzey Kıbrıs’tan Türk askerinin çekilmesini istemek, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’ın milli hak ve menfaatlerini yok saymak ve siyaset kurumunda körlükten başka bir şey değildir. Geçtiğimiz yazılarımda da belirttiğim gibi Türkiye Kuzey Kıbrıs’taki garantörlük hukukundan kaynaklı bulundurduğu askeri birliklerine ilave olarak, İngilizlerin Ağrator ve Dikelya üslerine örnek birlikler konuşlandırmalıdır.
***
Günümüzde enerji nakil yollarının güvenliği, yolcu ve yük taşımacılığının geçiş güzergahı Kuzey Kıbrıs ve Türkiye karasularıdır. Bu önemle İngilizlerin varlığını sürdürdüğü coğrafyadaki Türk hakimiyeti artarak devam etmelidir. Sayısal askeri varlığa ilaveten teknolojik bir askeri üste Kuzey Kıbrıs’ta kurulması Kuzey Kıbrıs ve Türkiye milli güvenliği için hayati önemdedir.
